Antimikrobiyaller: Dikkatli kullanın!
“Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası (WAAW)” küresel Antimikrobiyal direnç konusundaki farkındalığı artırmayı ve ilaca dirençli enfeksiyonların artmasını ve yayılmasını önlemek için genel halk, sağlık çalışanları ve politika yapıcılar arasında en iyi uygulamaları teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Antimikrobiyal direnç, bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitlerin zamanla değişime uğrayarak daha önce etkili olan ilaçların onlara etkili olmamasıyla ortaya çıkar, bu da yaygın enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır, ciddi hastalık ve ölüm riskini artırır. Antimikrobiyaller insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde hastalıklarla savaşmak için kullanılır ve antibiyotik, antiviral, antifungal ve antiparazitik ilaçları içerir.
Direnç daha geniş bir ilaç yelpazesine doğru büyüdükçe, 2020 yılında Üçlü İcra Komitesi-Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Gıda ve tarım örgütü (FAO) ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) bir araya gelerek “Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası” nın kapsamını antibiyotiklerden tüm antimikrobiyallere doğru genişletmiştir. Kampanya kapsamının bu şekilde genişletilmesi, antimikrobiyal dirence karşı daha kapsamlı bir küresel tepkiyi kolaylaştıracak ve paydaş katılımını artıran çok sektörlü “Tek Sağlık Yaklaşımı”nı destekleyecektir.
İnsanlarda, hayvancılıkta ve tarımda antibiyotiklerin aşırı ve uygunsuz kullanımı ile temiz suya, sanitasyona ve hijyene yetersiz erişim, yetersiz enfeksiyon önleme ve kontrolü dahil olmak üzere birçok faktör dünya çapında antimikrobiyal direnç tehdidini hızlandırmıştır.
Hafta boyunca, insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde enfeksiyonları önlemek ve tedavi etmek için kritik olan antibiyotikler, antiviraller, antiparazitikler ve antifungaller dahil olmak üzere tüm antimikrobiyalleri dikkatli kullanma ve koruma ihtiyacı vurgulanacaktır.
Üçlü İcra Komitesi, 2020'den başlayarak WAAW tarihlerini her yıl 18-24 Kasım olarak belirlemeye karar vermiştir. 2020 sloganı, tüm sektörler için geçerli olan "Antimikrobiyaller: dikkatli kullanın" olacaktır. “Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası”nın 2020 için insan sağlığı sektörünün teması "Antimikrobiyalleri korumak için birleşmek” dir.
Antimikrobiyallerin gelecek nesillerde etkinliğinin sürdürülebilmesi için tek çare akılcı kullanımıdır. Bunun sağlanabilmesi için öncelikle kanıta dayalı tanı yöntemleri kullanılarak enfeksiyonların tanısının doğru konulması gereklidir. Hijyen, sanitasyon, sağlık bakımı, el hijyeni gibi standart önlemleri içeren gerekli bütün enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmasının sağlanması, aşı ile önlenebilen hastalıklarda etkili bağışıklama programlarının yürütülmesi de önem arz etmektedir.
Antimikrobiyaller, sadece hekimin reçete ettiği durumlarda, eczacının danışmanlığında, uygun miktar ve sürede kullanılmalıdır. Hekim reçete etmedikçe kendi kendine ya da eş-dost önerisiyle kullanılmamalıdır. Antibiyotikler ağrı kesici, ateş düşürücü değildir ve her hastalığı tedavi edemez. Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığı unutulmamalıdır. Elleri sık sık yıkamak, tüketilen besinlerin hijyenine önem vermek, hasta kişilerle temastan kaçınmak da antibiyotik direnci sorununun engellenmesine yönelik alınabilecek bireysel önlemlerden birkaçıdır.
Ayrıca, şuanda tüm dünyada etkili olan COVID-19 salgını sırasında antibiyotiklerin bilinçsiz kullanılması da direncin hızla artmasına neden olabilir, COVID-19 enfeksiyonuna bir bakteri değil, bir virüs neden olur ve beraberinde bakteriyel enfeksiyonlar da yoksa viral enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotikler kullanılmamalıdır.